Arokanlar, Güney Amerika’da bir Yerli grubu. Şili’nin orta kesimlerindeki bereketli vadi ve havzalarda, kuzeyde Coquimbo Vadisinden güneyde Reloncavi Koyuna kadar uzanan ılıman iklimli bir bölgede yaşarlar. İspanyollar Şili’ye geldiğinde, ülkenin orta kesiminin büyük bölümünde, mısır, fasulye, kabak, patates ve çeşitli sebze yetiştiren Arokanların dağınık yerleşmeleri vardı. Bunlar, avcılık ve balıkçılığın yanı sıra etinden yararlanmak için ¡capibara da beslerlerdi. Lamadan hem yük hayvanı olarak yararlanır, hem de yününden dokudukları kumaşları, kuzeydeki İnkalarla takas ederlerdi. Maden işleme ve çömlekçilik gelenekleri ünlüydü.
İspanyol fetihleri öncesinde, Arokanlar için köy düzeyinin üzerinde siyasal ya da kültürel bir birlik söz konusu değildi, ispanyollar, Arokanlan coğrafi bölgelere göre üç gruba ayırdılar: Kuzeydeki Pikunçeler, orta yadilerdeki Mapuçeler, güneydeki Huilçeler. İspanyollarla karşılaşan (y. 1536) ilk Arokanlar, yüzyıllardır İnkalann kültürel etkisi ya da siyasal egemenliği altında yaşamış Pikunçelerdi. Başkalarının egemenliği altında yaşamaya alışmış olan bu halk, İspanyollara karşı çok direniş göstermedi. 17. yüzyıl sonlarına gelindiğinde, Pikunçeler, ispanyollara kanşarak köylü halk içinde erimişti. Huilçe halkı ise, İspanyollara karşı uzun süre direnemeyecek kadar az sayıda ve dağınıktı. Onlar da Pikunçeler gibi Şili’nin köylü halkı içinde kayboldu.
Orta vadilerde yaşayan Mapuçeler(*), Pi-kunçelere göre daha kalabalık ve yabancı egemenliğine karşı daha hoşgörüsüzdü. İspanyol tehdidiyle yüz yüze gelince, köy düzeyini aşan yaygın birlikler oluşturdular, savaşta ata stratejik önem verdiler ve Aro-kan savaşları olarak bilinen bir dizi çatışmaya girerek İspanyol ve Şili egemenliğine karşı 350 yıl boyunca başarıyla direndiler.
Pedro de Valdivia ve askerleri, Şili’nin orta kesimlerini işgal ederek 1541’de Santiago’yu kurduklarında, Mapuçelerin güçlü direnişiyle karşılaştılar. Valdivia, 1550’de güneye ilerleyerek Bio Bio Irmağının ağzında Concepciön’u kurdu; ama iki yıl boyunca kendi hizmetinde çalışmış Yerli reisi Lautaro’nun önderliğindeki Mapuçeler karşısında 1553’te yenilgiye uğradı. Valdivia’nın yenilgisinden sonra Mapuçeler neredeyse Santiago’yu ele geçiriyordu. Ama Lautaro’ nun savaş alanında ölümü ve Yerliler arasında çıkan çiçek salgını buna olanak vermedi. Caupolicân adlı bir başka Arokan önderi, bir ihanet sonucunda yakalanıp İspanyollar tarafından idam edilene değin (1558) savaşı sürdürdü. Bunun ardından İspanyollar, Mapuçeleri BioBio’nun güneyindeki ormanlık bölgeye kadar püskürttüler. Irmak, sonraki üç yüzyıl boyunca iki halk arasındaki sınır olarak kaldı. Şilililer Pasifik Savaşı’nda (1879-84) Peru ve Bolivya’nın bazı bölümlerini kendi topraklarına kattıktan sonra güneydeki Mapuçe-lere boyun eğdirdiler. Mapuçeler 1840’ların sonlarında, yörede Almanca konuşan nüfusun yaşadığı yerleşmeleri yağmalamaya başlamış ve böylece Avrupalıların Arokan yurduna daha çok sokulmasını önlemişlerdi. Şili ordusu karşısında uğradıkları yenilgilerden sonra, Mapuçeler Şili hükümetiyle bir dizi antlaşma imzalayarak, daha güneydeki kamplara yerleştirildiler. Bugünkü kabarık Mapuçe nüfusu. Şili’deki kamplar ile Şili ve Arjantin’deki bazı kasaba ve kentlerde yaşamaktadır. Günümüzde “Arokan” adı “Mapuçe” ile eşanlamlı olmuştur.
