Abbas Safevi 1.
(1557-1828). Safevi sülâlesinden Muhammet Hudabende’nin oğludur. Herat’ta babasına karşı ayaklanarak, Kazvin’i ele geçirdi ve 1587’de hükümdar oldu. İsmail II. ve babasının kötü yönetimleriyle yok olma derecesine düşen İran devletini kalkındırdı.
Yeniçeriliği taklit ederek «tüfekçi» adını verdiği bir ordu kurdu. Tüfekçi ordusu, Gürcü ve Ermenilerden alınarak Müslüman edilen askerlerden meydana geliyordu. Ayrıca, «şahseven» adıyla Türklerden bir hassa askeri teşkil etti. 1597’de Herat yakınlarında Öz bekleri kanlı bir hezimete uğratarak Meşhet’i geri aldı.
Osmanlıların Avrupa seferleriyle ve Anadolu ayaklanmalarıyla uğraşmasından yararlanarak, Mehmet III. ün son yıllarından Murat IV. ün ilk saltanat yıllarına kadar, Osmanlı Türklerine bir hayli zararlı oldu. 1605’te sayıca zayıf olan Osmanlı ordusunu Tebriz yakınlarında Safyan’da yenerek, Tebriz, Erivan ve Kars kalelerini aldı, Ele geçirdiği esirleri çeşitli işkencelerle öldürttü. Osmanlılarla 1613‘e Sis yakınlarında yaptığı savaşı bizzat kendisi yönetti.
Kuyucu Murat Paşanın Tebriz’i harap etmesi üzerine sadrazam ve iran seraskeri olan Nasuh Paşayla 1618’de Saray antlaşmasını imzaladı. Fakat barış uzun sürmedi. Osman II. ‘nin öldürülmesini ve Anadolu’daki karışıklıkların çıkmasını fırsat bilen Abbas I. Bağdat’ı ve Şiilerin kutsal şehirleri Kerbela ve Necef’i Musul ve Diyarbakır’ı zaptetti.
Hatta yardım için asker bile göndermek istedi. İngilizlerin denizden yaptıkları yardımla İran körfezindeki adaları ve Hürmüz’ü Portekizlilerin elinden aldı.
Abbas I. İran’ın gelişmesi için büyük gayretler harcamış, kentler, yollar, köprüler, saraylar ve kervansaraylar yaptırmıştır. Buna karşılık çok zalim bir yönetim kurmuş, saltanatının ilk yıllarında, saltanat makamını ele geçirmesinde kendisine yardım etmiş olan Murşit Kuli Hanı, bir süre sonra da öz oğlu Şafi Mirza’yı öldürtmüştür.
Abbas I. İn ölümünden sonra yerine torunu şah Mirza Safi geçmiştir.
