PEÇENEKLER, Türk boyu. 8.-11 yüzyıllar arasında Güneydoğu Avrupa ve Balkanlar’da yaşadılar. 889’da Volga’nm batısına geçtiler ve Karadeniz’in kuzeyine yerleştiler. Burada yönetim birliği içerisinde bir devlet kurdular ve Karpat Dağları’na kadar uzanan alana egemen oldular. Hazarlarla yaptıkları savaşı kazanıp onları zayıf düşürdüler. Rusların üzerine gitmeyen Peçenekler, daha çok batı yönünde ve Macaristan topraklarına doğru yayılmaya yeğlediler. Ancak bir süre sonra Ruslarla savaşmaya başladılar. Rus ve Bizanslı tüccarlarla olan ticaret ilişkileri de büyük artış gösterdi. Rusya’dan Bizans’a gelen Rus tüccarları, Peçenek topraklarından geçerken vergi vermeye başladılar. Karadeniz kıyı kentlerinde yerleşen Peçeneklerle, dost geçinmek isteyen Bizanslılar, zaman zaman onların askerî gücüne de başvurmaktan geri kalmadılar. Bulgarların Bizans saldırıları sonucu ezilmesi üzerine, Peçeneklerle Bizanslılar komşu oldular. 1035’te Tuna Irmağı’nın güneyine geçen Peçeneklerle Bizanslılar arasında 1036′-da başlayan Peçenek akımları, 1048’e kadar sürdü. Turak Hakan ile anlaşamayan bazı komutanlar ona başkaldırdılar-sa da, yenilgiye uğrayarak Bizans’a sığındılar. Silistre bölgesinde yerleşen bu kaçak Peçenekler, 1049’da Tuna Irmağı’nın güneye geçen Turak Hakan’ın saldırısına uğradılar. Bizanslılardan destek gören Peçenekler, Turak Hakan’ı yenilgiye uğrattılar. İleri gelen, Peçenekler-den 140 kadarı İstanbul’a getirildi. Bundan sonra Bizanslılar, çeşitli maddi değerlerle elde ettikleri 15.000 kadar Peçenek askerini, Alparslan’a karşı savaşmak üzere Malazgirt’e getirdiler. 1091’de Ku-manlarla birleşen Bizanslılar Peçenekle-ri, Lenium’da ağır bir yenilgiye uğrattılar. Bu yenilgide büyük kayıplar veren Peçeneklerin sağ kalanları, Balkanları terk ettiler. Bundan sonra da, askeri ve politik önemlerini yitirdiler. Peçenekler en güçlü dönemlerinde bile bir türlü yerleşik düzene geçemediler.
